Dünya Sağlık Örgütü’nün desteklediği bu özel gün, gönüllü ve karşılıksız kan bağışının sağlık hizmetlerindeki önemini vurgularken; bağışçıların fiziksel uygunluklarının korunması, bağış sonrası iyilik hallerinin sürdürülmesi ve toplumda güvenli kan temin zincirinin güçlendirilmesi açısından beslenmenin kritik rolüne işaret etmektedir.
Bağış Öncesi Beslenme: Demir Depoları ve Glisemik Dengeye Dikkat
Dr. Öğr. Üyesi Hasan Fatih Akgöz, “Kan bağışında bulunacak bireylerde uygun BKİ aralığı, yeterli hemoglobin düzeyi ve stabil fizyolojik durumlar aranırken; bu kriterlerin sürdürülebilirliği için beslenme desteği hayati rol oynar,” ifadelerini kullandı.
Bağış öncesinde demir açısından zengin besinlerin (kırmızı et, tavuk, yumurta, kurubaklagiller, koyu yeşil yapraklı sebzeler) tüketilmesi ve demir emilimini artırmak amacıyla C vitamini kaynakları (taze meyveler, limon, yeşil biber vb.) ile birlikte alınması önerilmektedir. Ayrıca, kan şekeri dengesini sağlamak için basit karbonhidratlardan kaçınılmalı, tam tahıl ürünleri ve yeterli protein içeren dengeli öğünlerle beslenilmelidir.
Bağış Günü: Hafif ve Dengeli Tüketim Önerisi
Kan bağışı yapılacak gün, bağışçıların aşırı yağlı, işlenmiş ya da yüksek şeker içerikli besinlerden kaçınması önerilmektedir. Yağ içeriği yüksek öğünler, kan örneğinde bulanıklığa neden olarak bağışın reddedilmesine yol açabilir. Diyetisyenler, bağış öncesinde hafif ama besleyici kahvaltı veya ara öğün örnekleriyle danışanlarına pratik öneriler sunabilir.
Bağış Sonrası: Yeniden Yapılanma için Besin Destekleri
Kan bağışı sonrasında özellikle sıvı alımı artırılmalı, en az 1 litre su veya doğal içerikli içecekler ile hidrasyon sağlanmalıdır. Ayrıca, yeniden kan hücresi üretimini desteklemek üzere demir, folat (B9), B12 ve riboflavin (B2) içeren besinlerin tüketimi teşvik edilmelidir. Diyetisyenler bu noktada, bireyin mevcut beslenme durumuna göre kişiselleştirilmiş beslenme planlarıyla bağış sonrası toparlanma sürecini hızlandırabilir.
Diyetisyenler için Rol ve Sorumluluklar
Diyetisyenler, kan bağışını planlayan sağlıklı bireylere yönelik beslenme danışmanlığı sunmanın yanı sıra, sık bağış yapan bireylerin besin ögesi eksiklikleri yönünden izlenmesinde ve besin desteklerinin planlanmasında da önemli görev üstlenmektedir. Özellikle demir eksikliği anemisi riski taşıyan kadınlar ve genç bireyler, diyetisyen izlemiyle hem bağış güvenliğini hem de bireysel sağlık durumlarını sürdürebilmektedir.
Dr. Öğr. Üyesi Hasan Fatih Akgöz, sözlerini şöyle tamamladı:
“Kan bağışı, yalnızca toplumsal bir sorumluluk değil; aynı zamanda bireysel sağlığın sürdürülebilirliğiyle yakından ilişkili bir eylemdir. Diyetisyenlerin bu süreçteki bilgi ve rehberliği, bağış sürecini daha güvenli ve etkili hale getirebilir.”
