BM sağlık ajansına göre, atılan elektronik cihazlar (e-atık), dünyanın en hızlı büyüyen evsel atık kategorisi haline geldi.
Küresel E-atık İstatistikleri Ortaklığı (GESP), 2019 yılında dünya çapında üretilen 53,6 milyon ton atığın yalnızca yüzde 17,4'ünün toplanmış ve uygun şekilde geri dönüştürülmüş olarak kaydedildiğini söyledi.
Kalan e-atıkların akıbeti bilinmemekle birlikte, çevreye duyarlı bir şekilde yönetilmesi ve geri dönüştürülmesi pek olası görünmemektedir.
Bazı e-atıklar çöplüklerde yok olurken, önemli miktarda atık çocuklar ve gençler de dahil olmak üzere kayıt dışı çalışanların, atılan maddelerden değerli metalleri ve malzemeleri çıkarmak veya sökmek için asit banyoları kullandığı düşük ve orta gelirli ülkelere genellikle yasadışı olarak sevk edilmektedir.
DSÖ, kayıt dışı atık sektöründe çalışan tahmini 12.9 milyon kadının potansiyel olarak kendilerini ve doğmamış çocuklarını toksik kalıntılara maruz bıraktığını söyledi.
DSÖ, e-atıklardan materyalleri ayıklamanın resmi olmayan yöntemlerinin, özellikle çocuklarda bir dizi sağlık etkisine yol açtığını belirtti.
E-atıkların geri dönüştürülmesi özellikle fiziksel ve nörolojik gelişimin hayati aşamalarında olan kişileri etkilemekte ve bu bağlamda çocuklar, gençler ve hamile kadınlar en savunmasız olan kişiler olarak göze çarpmaktadır.
DSÖ başyazarı Marie-Noel Brune Drisse, “uygunsuz e-atık yönetimi birçok ülkenin henüz bir sağlık sorunu olarak görmediği yükselen bir sorun” dedi ve şimdi önlem alınmazsa, “etkilerinin çocuklar üzerinde yıkıcı sağlık etkisi yaratacağını ve gelecek yıllarda sağlık sektörüne ağır bir yük getireceğini” belirtti.
Çocuklar ve Dijital Çöplükler raporu, sorunun çoklu boyutlarını, sağlık sektörünün ve ilgili diğer sektörlerin sağlık riskleriyle yüzleşmek için yapabileceği pratik eylemleri araştırmaktadır.
Rapor, ihracatçılara, ithalatçılara ve hükümetlere, e-atıkların çevreye duyarlı bir şekilde bertaraf edilmesi ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak için bağlayıcı eylemlerde bulunmaları çağrısında bulunmaktadır.
Sağlık sektöründen ayrıca toksik maruziyeti teşhis etme, izleme ve önleme kapasitesini geliştirerek ve ayrıca kayıt dışı e-atık çalışanlarının karşılaştığı riskler hakkında daha iyi veriler elde ederek ve sağlık araştırmaları için teşvikte bulunarak e-atıktan kaynaklanan olumsuz etkileri azaltması istenmektedir.
DSÖ Çevre, İklim Değişikliği ve Sağlık Departmanı Direktörü Maria Neira, “çocuklar ve gençler sağlıklı bir çevrede büyüme ve öğrenme hakkına sahiptir ve elektronik atıklara ve bunun birçok toksik bileşenine maruz kalmak tartışmasız bu hakkı etkiler” dedi.
“Sağlık sektörü, liderlik sağlayarak, araştırma yaparak, politika yapıcıları etkileyerek, toplulukları dahil ederek ve sağlık konularının e-atık politikalarının merkezinde yer almasını talep etmek için diğer sektörlere ulaşarak önemli bir rol oynayabilir.”
Kaynak
