Psikoloji, Klinik Psikoloji Demek Değildir

Psikoloji alanından bahsedildiğinde birçok kişi için bu klinik psikolojiye eş değerdir. Psikolojinin kelime kökeni Yunanca psiko (‘psyche’) ve loji (‘logia’) kelimelerinin birleşimidir ve kelimenin bütün hali de ruh, can, gönül ve nefes üzerinde çalışmak, inceleme yapmak anlamlarına gelir (Kleinman, 2012). Elbette ki, kökene bakıldığında psikoloji denildiğinde akla ilk gelen psikoloji alt dalının klinik psikoloji olması çok da şaşırtıcı değil. Ancak psikoloji aslında oldukça geniş bir bilim dalıdır. Aşağıda kısa tanımları ile bu alt dalların isimleri verilmiştir. Özellikle, psikoloji okumak isteyen veya halihazırda şu an okuyan öğrenciler için tavsiyem alanların her birini derinlemesine araştırarak bir uzmanlık alanı tercihi yapmaları yönündedir.

Anormal Psikoloji – Anormal davranış ve psikopatolojiyi derinlemesine inceler. Klinik psikologlar ve psikiyatristler genelde doğrudan bu alanda çalışırlar.
Biyopsikoloji – Beyin ve biyolojik faktörlerin nasıl çalıştığına ve bunların insan duygu ve davranışlarına nasıl etki ettiğine bakar.
Nöropsikoloji -  Beyin ve sinir sisteminin insana, davranışına, duygu ve düşüncelerine etkisine bakar. Bu alanın uzmanları, özellikle beyin yaralanmaları ve bunların insan duygu ve davranışlarına etkileri ile çalışırlar.
Klinik Psikoloji – Bu alanın uzmanları yaygın olarak sahada ruhsal bozuklukların tedavisinde çalışan ekiptir. Psikolojinin klinik psikoloji alt dalı, ruhsal bozuklukların, anormal davranışın ve psikiyatrik problemlerin değerlendirilmesi ve tedavisine ilişkindir.
Bilişsel Psikoloji – Aslında belki de en açık ve tanımlayıcı isme sahip alt dallardan biri bilişsel psikolojidir. İncelediği konular çok kapsamlı olmakla beraber, bu alanın ana odağı bilişsel süreçlerdir.
Deneysel Psikoloji – Deneysel psikoloji uzmanları, çok çeşitli alanlarda üretilen hipotezleri ampirik (deneye dayalı) metotlarla test ederler.
Sosyal Psikoloji – Kişilerarası ve toplumsal etkileşimlerde, bireylerin davranışlarının nasıl etkilendiğini veya bir davranışın gerçekleştiği sosyal çevreyi anlamak için yapılan araştırmalara dayanır. Sosyal psikolojinin incelediği bazı örnek konular şunlardır: Grup davranışı, uyum, önyargı. 
Adli Psikoloji – Psikolojinin göreceli olarak olgunlaşmakta olan bir alt dalıdır. APA’nın tanımına göre adli psikoloji, klinik uzmanlıkların yasal alana uygulanmasıdır (American Psychological Association, 2013).
Uygulamalı Psikoloji – Teorik ve bilimsel bulguları, insan ve hayvanlar için pratik çözümler haline getirmeyi hedefler.
Endüstri ve Örgüt Psikolojisi – Endüstri ve örgüt psikolojisi uzmanları, psikolojik teori, bulgu ve yöntemleri iş yerindeki problemleri çözmek için ve çalışanların mutlu olmasına yardımcı olmak için kullanabilmektedir. Psikolojinin iş dünyasına açılan bir kolu da denebilir.
Sağlık Psikolojisi – Psikolojik faktörler, fizyolojik sağlığı ve fizyolojik faktörler psikolojik sağlığı etkileyebilir. Sağlık psikolojisi alanı da kişilerin hastalık ve sağlık durumlarındaki psikolojileri ile çalışmaktadır.
Gelişim Psikolojisi – Gebe kalmadan ergenliğe kadar tüm süreçlerdeki süreğenliği ve değişimi anlamaya çalışan alt daldır. Gelişimin alanları fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusaldır.
Kültürlerarası Psikoloji – Tıpkı sosyal psikolojinin kişilerarası ilişkilerin bireyi nasıl etkilediğine bakması gibi kültürlerarası psikoloji alanı da kültürlerin insan davranışına etkisini inceler.
Eğitim Psikolojisi – Öğrencilerin, öğretmenlerin, müdürlerin ve tüm eğitimle ilgili pozisyonlardaki kişilerin eğitime ilişkin psikolojik faktörleri anlamasına yardımcı olmak ve bireylerin eğitimi sürecinde uygulamalı olarak bilimsel yöntemlerle dahil olmak amacıyla gelişen psikoloji alt dalıdır.
Kişilik Psikolojisi – Kişiliğin nasıl geliştiğini, kişinin şu anını nasıl etkilediğini, kişilerarası kişilik farklılıklarını ve benzerlilerini, kişilik bozukluklarını ve bunların tedavilerini inceleyen psikoloji dalıdır.
Spor Psikolojisi – Sporun ve spordaki performansın zihinsel ve psikolojik süreçlerden nasıl etkilendiğini araştıran alt alandır ve bu alanın uzmanları genellikle sporcularla beraber çalışırlar.
 
Dilara Nihal Çarıkçı
Araştırma Görevlisi
 
 
KAYNAKÇA
Kleinman, P. (2012). Psych 101: Psychology Facts, Basics, Statistics, Tests, and More!. Simon and      Schuster.
What is forensic psychology? (n.d.). Retrieved February 03, 2021, from https://www.apa.org/ed/precollege/psn/2013/09/forensic-psychology