Facebook, Instagram, Twitter gibi sosyal medya siteleri bir süredir hayatımızın büyük bir parçası haline geldiler. Özellikle pandemi döneminde, öznel gözlemlerim sonucu bu kullanım oranının oldukça arttığını düşünmekteyim. İnsanlar, bu siteleri iletişim kurmak, bilgi paylaşmak, bilgi almak, çevrelerini genişletmek ve kişisel fotoğraflarını ailesi, arkadaşları ya da tanımadıkları diğer kişiler ile paylaşmak gibi birçok amaçla kullanıyorlar (Hwnag, 2019). Whiting and Williams‘a göre bireylerin sosyal medya kullanmasının ana sebeplerini sosyal etkileşim, bilgi arama, zaman geçirme, eğlence, rahatlama ve iletişim kurma oluşturmaktadır (2013). Bu sosyal medya siteleri arasından son döneme damga vuran ve 1 milyardan fazla aylık aktif kullanıcıya sahip olan paylaşım ağı ise Instagram (Constine, 2018). Instagram’ın psikolojik iyi oluş, insan sağlığı ve davranışları üzerine etkileri üzerine yapılan çalışmaların sayısı Facebook üzerine olanlar kadar yüksek değil ancak yapılmış birçok çalışma farklı ve dikkat çekici sonuçlar ortaya koymuştur. Bu noktada, konunun hala taze olduğunu ve araştırılmaya devam edilmesi önerilen bir alan olduğunu da vurgulamakta fayda var.
Instagram gibi sosyal medya sitelerinde kullanıcılar durum, fotoğraf vb. paylaşarak diğer kullanıcılara hayatlarından birer parça sunuyorlar ancak bu paylaşımların genelde saf gerçeklikten ziyade ideal imaj olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum, bireylerin kendilik algılarını yani kendilerini nasıl gördüklerini etkilemektedir (Hwnag, 2019). Yapılan araştırmalar ideal imajlara maruz kalan bireylerin kendilerini bu kişilerle kıyasladıklarını ve onlar gibi olmak için bir istek duyduklarını göstermektedir (Penelope ve Ziva,1997). Sosyal medya sitelerinde fazla zaman geçirmek, paylaşım yapmak, ve yeni arkadaşlar eklemek gibi etkinliklerde bulunmanın kişilerin kendine duyduğu saygıyı düşürdüğü bulunmuştur (Wayment ve Taylor, 1995). Ayrıca, diğerlerinin daha iyi hayatlar yaşadıklarına dair görsellere maruz kalmanın depresif duyguları ortaya çıkardığı da Hwnag’ın araştırması ile ortaya konulmuştur (2019). Bir araştırmaya göre, her gün günde 2 saatten fazla zamanı Instagram gibi sosyal medya sitelerinde geçirmek stres, anksiyete ve depresyonu tetiklemektedir (Dobrean and Pasarelu, 2016). Instagram ile beraber hayatımıza girmiş bir kavram olan “Influencer” nitelendirmesi, konumu, takipçi sayısı, ilişkileri gibi nedenlerle insanların satın alma kararlarını etkileme gücüne sahip bireyler için kullanılmaktadır (Marketing, 2020). Bu kişiler, paylaşımları ile çoğunlukla birçok kişinin erişemediği hayat profilleri çizmektedirler. Bu kişilerin, bireylerin psikolojik iyi oluşuna olan etkileri henüz çok fazla araştırılmamış ve araştırılmaya açık bir konudur (Burnell, George ve Underwood, 2020).
Instagram kullanımının, özellikle genç popülasyonda aidiyet hissi ve sosyal kabul gibi noktalarda olumlu etkileri de vardır (Mackson, Brochu, ve Schneider, 2019). Tüm bahsedilenleri göz önünde bulundurarak, Instagram gibi bu sosyal sitelerinde ne kadar zaman geçirdiğinizi ve bunun sizi nasıl etkilediğini düşünerek kullanım sürelerinizi bu doğrultuda gözden geçirmenizi tavsiye edebilirim.
Arş. Gör. Dilara Nihal Çarıkçı
Psikoloji (İngilizce) Bölümü
KAYNAKÇA
Burnell, K., George, M. J., & Underwood, M. K. (2020). Browsing different Instagram profiles and associations with psychological well-being.
Frontiers in Human Dynamics,
2(6).
Constine J (2018) Instagram hits 1 billion monthly users, up from 800M in September. Available at:
https://techcrunch.com/2018/06/20/instagram-1-billion-users/
Dobrean A and Pasarelu CR (2016) Impact of social media on social anxiety: a systematic review. New Developments in Anxiety Disorders 7: 129–149.
Hwnag, H. S. (2019). Why Social Comparison on Instagram Matters: Its impact on Depression.
TIIS,
13(3), 1626-1638.
Mackson, S. B., Brochu, P. M., & Schneider, B. A. (2019). Instagram: Friend or foe? The application’s association with psychological well-being.
New Media & Society,
21(10), 2160-2182.
Marketing, I. (2020). What is an influencer.
L. Penelope,K. Ziva, “Superstars and me: Predicting the impact of role models on the self”, Journal of personality and social psychology, Vol .73,no.1,pp.91-103,1997.
H. Wayment, & S. Taylor, “Self-evaluation processes: motives, information use, and self-esteem,” Journal of Personality, vol. 63, pp. 729-757, December 1995. Article (CrossRef Link).
Whiting A and Williams D (2013) Why people use social media: a uses and gratifications approach. Qualitative Market Research: An International Journal 16(4): 362–369.
