Uluslararası Müzeler Günü 1977 yılından beri Milletlerarası Müzeler Konseyi (International Council of Museums) tarafından her yıl düzenlenmektedir. Uluslararası Müzeler Konseyi, dünyanın doğal ve kültürel mirasının günümüz ve geleceğinde, somut ve soyut olarak araştırılmasına, korunmasına, sürdürülmesine ve topluma iletilmesine kendini adamış müzeler ve müze profesyonellerinden oluşan uluslararası bir organizasyondur [1].
Uluslararası Müzeler Günü'nün (IMD) amacı, "
Müzeler kültürel alışverişin, kültürlerin zenginleştirilmesinin ve halklar arasında karşılıklı anlayışın, işbirliğinin ve barışın geliştirilmesinin önemli bir aracıdır" gerçeği hakkında farkındalık yaratmaktır. İlki 40 sene önce kutlanan müzeler günü her yıl 18 Mayıs'ta bir gün veya bir hafta boyunca kutlanmaktadır [2].
Milletlerarası Müzeler Konseyi (ICOM) müze tanımını incelemek ve daha güncel bir tanım yaratmak için sürekli çalışmalar yapmaktadır. Yaşayış biçimleri hızlı ve çeşitli şekillerde değişen toplumlarda müzelerin de işlevlerinin dönüştüğünü belirten ICOM bu kapsamda 7 Eylül 2019 tarihinde Japonya’daki Kyoto Uluslararası Konferans Merkezi’nde gerçekleşen Olağanüstü Genel Kurul’unda önerisini oylamaya sunarak mevcut müze tanımı yerine yeni bir alternatif müze tanımı yapmıştır. Müzelerin güncel tanımı şu şekildedir [3]:
“
Müzeler geçmiş ve gelecek hakkında eleştirel diyalog için demokratikleştirici, kapsayıcı ve polifonik alanlar oluşturmaktadır. Günümüzün çatışmalarını ve zorluklarını kabul ederek ve ele alarak, topluma güvenen eserler ve örnekler barındırırlar, gelecek nesiller için çeşitli anıları korurlar ve tüm insanlar için eşit hakları ve mirasa eşit erişimi garanti ederler.”
Bu tanım Pandemi ile birlikte Nisan 2020 yılından itibaren dünya genelinde kapılarını kapatmak zorunda kalan müzelerin günümüzde aldığı işlevi ön gören bir tanımdır. ICOM Türkiye eski Başkanı Suay Aksoy ise bu süreç ile ilgili olarak "
Müze profesyonellerinin COVID-19 salgınının getirdiği zorlukların üstesinden gelme azminin tamamen farkındayız ve bu konuda kendimize güveniyoruz ancak müze alanı, kamu ve özel sektörün desteği olmadan tek başına ayakta kalamaz. Acil yardım fonları toplamak ve güvencesiz sözleşmelerde profesyonelleri ve serbest çalışan işçileri korumak için politikalar uygulamak zorunludur. " diyerek gelecekte önümüze çıkabilecek sorunlara dair öngörüsünü sunmuştur [1].
Müzecilik Anlayışına Yeni Bir Soluk “Sanal Müze Turları”
İstanbul Gelişim Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanal Sergi Platformu sorumlularından olan Arş. Gör. Büşra Kamacıoğlu da düşüncelerini dile getirdi:
“Küresel salgın ile birlikte fiziki olarak müzelerin işlevlerini yerine getirememesi ve serbest çalışan işçilerin güvencelerinin sarsılması oldukça üzücü bir durumdur. Pandemi süreci ile birlikte şartlar gereği her alanda dijital bir dönüşüm yaşanmış; müzecilik alanında da varlıklarını sürdürebilmek ve kendi amaçlarına hizmet edebilmek kaygısı ile sergilemelerini “
sanal müze turları” formatına dönüştürmüşlerdir. Bu durum günümüz müzecilik anlayışına yeni bir soluk getirmiştir. Müzelerin farklı coğrafyalardan sayı sınırı olmaksızın 7 gün 24 saat ziyaret edilebilir olması tüm bireylere kesintisiz ulaşım imkânı vermektedir. Sayın Aksoy’unda [3] dediği gibi: “
Paradoksal olarak, kapıları kapalı olsa bile, müzelere daha önce hiç bu kadar ulaşılamamıştır.”
Ülkemizde de özellikle 2021 yılı ile birlikte birçok müze, sanal müze gezi turları oluşturmuştur. Tarih, kültür ve sanatsever herkes
sanalmuze.gov.tr adresi üzerinden birçok kültür, sanat eserini sanal ortamda görebilme imkânı bulabilmektedir. Sanal sergilerin sunduğu imkânlar kapsamında sergilenen eserler yakınlaştırılarak izlenebilmekte, sergilenen eserlerin ve yerlerin tarihçesi ile ilgili bilgilere ulaşılabilmektedir.
Kamacıoğlu sözlerine şu şekilde devam etti:
“İstanbul Gelişim Üniversitesi de bu süreçte Güzel Sanatlar Fakültesi aracılığı ile İGÜ Sanal Sergi Platformu oluşturmuştur. Bu platformda şu anda yayımda olan toplamda 19 sergi vardır. Sergiler ders kapsamında yapılan ve çeşitli projelerde yer alan öğrenci çalışmalarından oluşmaktadır. Ayrıca TasarımFest’21 kapsamında da Gürbüz Doğan Ekşioğlu gibi önemli bir sanatçımızın da “Korona Dikkat” adlı sergisi yayımlanmıştır. Bu açıdan öğrencilerimiz oldukça şanslı.”
Uluslararası Müzeler Haftamız kutlu olsun.
Sergi platformumuza erişim için lütfen
TIKLAYIN.
Kaynaklar:
[1] “International Museum Day” https://icom.museum/en/our-actions/events/international-museum-day/ [26.05. 2021].
[2] “IMD in short” https://imd.icom.museum/what-is-imd/imd-in-short/ [26.05. 2021].
[3] Akyol,P., (2020). “Covıd-19 Küresel Salgın Dönemi Ve Sonrası Müze Etkinlikleri” Millî Folklor Dergisi, c.16, s.127: 72-86.
[4] “COVID-19: UNESCO and ICOM concerned about the situation faced by the world's museums” https://en.unesco.org/news/covid-19-unesco-and-icom-concerned-about-situation-faced-worlds-museums [26.05. 2021].
