Duyarlı Sınıf Yaklaşımı, davranış ve akademik performans için net beklentiler sunar, disipline yönelik proaktif yaklaşımlar benimser, seçim ve kişisel başlangıç için fırsatlar sunar ve bu yaklaşımı kullanmayan tipik bir sınıfa göre çocukların gelişimini daha bütünsel bir bakış açısıyla destekler. Programın kendisine ait bazı ilke ve bileşenler mevcuttur ve bu ilke ve bileşenler, öğrenmeyi teşvik eden sosyal süreçleri oluşturmak için tasarlanmıştır. Yaklaşımın yedi temel ilkesi vardır: Sosyal ve akademik müfredata eşit vurgu yapmak, Çocukların öğrendikleri kadar nasıl öğrendiklerine odaklanmak, Sosyal etkileşimin bilişsel gelişimi kolaylaştırdığını bilmek, Çocukların öğrenmesi için kritik sosyal beceriler olarak işbirliği, sorumluluk, empati ve öz kontrole vurgu yapmak, Öğretmenlerin çocukların bireysel, kültürel ve gelişimsel özelliklerine ilişkin bilgilerine vurgu yapmak, Çocukların ailelerini anlamaya odaklanmak ve Yetişkinlerin okulda birlikte çalışma şekline odaklanmak.
Duyarlı Sınıf Yaklaşımı’nın öne çıkan altı bileşeni ise şunlardır:
Sabah Toplantısı: Paylaşım, oyun ve günü planlamayı içeren topluluk duygusu yaratmak için günlük yapılan toplantılardır. Bu ritüel, gün için olumlu bir topluluk duygusu oluşturur. Dört bileşeni vardır, bunlar: selamlama, paylaşma, grup oyunu ve öğretmenden günlük bir mektup ve haberler. Çocuklara, anlamlı deneyimler hakkında başkalarının önünde konuşma da dâhil olmak üzere çeşitli sosyal ve akademik becerileri öğrenme ve uygulama fırsatı sunar: akranları dinlemek ve sorular ve yorumlarla uygun şekilde yanıt vermek, işbirliği içinde çalışmak ve sınıfta son zamanlarda öğrenilen bilgileri kullanmak vb.
Kurallar ve Mantıksal Sonuçlar: Dönem başında öğretmen ve öğrenciler tarafından birlikte geliştirilen kurallar için yönergeler ve beklentiler oluşturan olumlu ifadelerdir. Sınıf yaşamının temel taşlarıdır ve okulda ortaya çıkan etik konularla ilgili konuşma ve problem çözmeyi teşvik etmek için kullanılır. Bu sınıf yönetimi araçları, bir topluluk duygusunu teşvik etmek ve sürdürmek ve çocuklara “iyilik alışkanlıkları” aşılamak için tasarlanmıştır. Sınıf kurallarına örnek olarak "Kendinize saygı gösterin", "Başkalarına saygı gösterin" ve "Çevreye saygı gösterin" verilebilir.
Mantıksal sonuçlar, öğrencilerin yanlış davranışlarına karşı cezalandırılmayan tepkilerdir. Duruma ve çocuğa özel olacak şekilde tasarlanmıştır. Örneğin, sınıf materyallerinde sorumsuz olan bir çocuk, kırdığı bir şeyi tamir etmesi ya da yenisiyle değiştirmesi gerekebilir. Mantıksal sonuçların amacı, çocukları sosyal açıdan sorumlu bir şekilde davranmayı öğrenirken desteklemek ve birisini incittiklerinde onları düzeltmelerine ve duygularını yatıştırmalarına yardımcı olmaktır.
Kılavuzlu Keşif: Öğrencileri sınıf materyalleri (Örn: Oyunlar, sanat malzemeleri, kitaplar ve bilgisayarlar) ve öğrenme yöntemleriyle (Örn: Yazma veya okuma atölyeleri) tanıştırmak için bir süreçtir. Materyallerin ve yöntemlerin potansiyeli ve kullanımı hakkında bilgi oluşturmaya aktif katılımlarını amaçlamaktadır. Diğer doğrudan öğretme yöntemleri gibi, beceri ve kavramları öğretmek için modelleme ve gösterimi kullanır; ancak kılavuzlu keşif daha da ileri gider. Öğrenciler ve öğretmen arasındaki etkileşimli süreç, ortak bir kelime dağarcığı oluşturmak için nesneyi veya öğrenme etkinliğini adlandırmayı, potansiyeli ve kullanımı hakkında fikir üretmeyi, fikirleri grupla aktif olarak keşfetmeyi ve materyallerin bakımı hakkında kararlar almayı içerir. Bu sırada öğrenciler, birbirlerini dinlemek, birbirlerinin fikirlerini takdir etmek, düşünceli sorular sormak ve saygılı yorumlar yapmak gibi işbirliğine dayalı öğrenimi destekleyen sosyal becerileri de öğrenir ve uygular. Kılavuzlu keşif yoluyla tanıtılan materyaller ve yöntemler, daha sonra öğrencilerin sınıfta kullanımına sunulur.
Sınıf Organizasyonu: Duyarlı bir sınıfta, fiziksel alan hem çocukların bağımsızlığını en üst düzeye çıkarmak hem de küçük bir grup veya tüm sınıf için akran etkileşimlerini kolaylaştırmak için düzenlenir. Örneğin halı kaplı bir alan veya açık alan, tüm grubu bir araya gelip birbirlerini yüz yüze görmeye davet eder ve odanın etrafındaki masalar veya belirli ilgi alanları, büyük veya küçük grup etkileşimleri için fırsatlar sunar. Fiziksel çevre, zaman içinde öğrenciler ve öğretmen tarafından birlikte inşa edilen bir sınıf kültürünün gelişmesine de katkıda bulunmalıdır.
Akademik Seçim: Çocuklara okulda seçimler yaptırmak, öğrenme süreciyle ilgili bir sahiplenme duygusu geliştirmelerine yardımcı olur. Duyarlı sınıfta, öğrencilere düzenli olarak kendi öğrenmeleri hakkında seçim yapma fırsatı verilir. Öğretmen bir çalışma konusu veya bir proje için bir yöntem veya materyal seçmek üzere seçenekler sunar veya rehberlik sağlar. Seçim, bağımsız okuma kitabı kadar basit veya sömestr boyu süren bir araştırma projesi kadar karmaşık olabilir.
Ebeveynlere Değerlendirme ve Raporlama: Devam eden ev-okul iletişimi, ebeveynler ve öğretmenler arasında verimli bir ilişki için çok önemlidir. Her iki tarafın da çocukların akademik öğrenimini ve sosyal-duygusal gelişimini en iyi şekilde nasıl teşvik edeceklerini anlamalarına yardımcı olur. Duyarlı Sınıf Yaklaşımı, öğretmenlerin ebeveynlerle ilk teması okul yılının başlarında başlatmasını önerir. Öğretmen ebeveynleri çocukları için endişelerini ve hedeflerini paylaşmaya davet etmeli ve kendisi de kendi düşüncelerini ifade etmelidir. Öğretmen ayrıca velilere her an sınıfta hoş karşılandıklarını iletmelidir. Hem sınıfta düzenli olarak yardım edenler hem de yalnızca ara sıra veya kendiliğinden ziyaret edenler olmak üzere, ebeveynler için birçok etkinlik yapılabilir.
Arş. Gör. Melike EDİŞ
Çocuk Gelişimi Bölümü
