22 Mart 2024 Cuma
21 Mart Dünya Down Sendromu Günü: Farklılıklara Değer Verme Zamanı
Down sendromu, insanlarda en sık rastlanan genetik farklılıklardan biri ve bireyin hücrelerinde ekstra bir kromozom (21. kromozom) bulunması sonucu ortaya çıkan bir genetik durumdur. Yani Down sendromlu bireylerin 21. kromozomları 3 adettir. Bu sebeple Birleşmiş Milletler 21 Mart tarihini Dünya Down Sendromu Günü olarak kabul etmektedir.
Down Sendromu, ülke, milliyet, sosyoekonomik seviye farkı gibi farklar gözetmez. Down Sendromuna sebep olduğu bilinen tek etken gebelik yaşıdır, gebelik yaşının ilerlemesi riski artırmaktadır. Ortalama her 800 doğumda bir görülür ve tüm dünyada yaklaşık 6 milyon kadar Down Sendromlu birey yaşamaktadır. Down sendromu genellikle doğum öncesinde tanınabilir. Rutin prenatal taramalar sırasında kromozom analizi ile teşhis edilebilir. Tanı aldıktan sonra, Down sendromlu bireylerin destek süreci multidisipliner bir yaklaşımı gerektirir. Bu yaklaşım, tıbbi, eğitimsel ve psikososyal destek sağlayıcılarını içerir. Erken müdahale programları, özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetleri, sağlık kontrolü ve aile destek grupları, Down sendromlu bireylerin yaşam kalitesini artırmada önemli rol oynar.
Down sendromu, bireyin gelişiminde çeşitli fiziksel ve bilişsel özelliklerde farklılıklara neden olabilir. Down sendromlu bireyler genellikle karakteristik yüz özelliklerine, düşük kas tonusuna ve bilişsel gelişimde gecikmelere sahip olabilirler. Bu durum, zihinsel ve fiziksel gelişimde bazı farklılıklara yol açabilir. Ancak, bu farklılıklar, bireyin yaşam değerini veya potansiyelini sınırlamaz. Down sendromlu bireyler de diğer herkes gibi, anlamlı ve üretken yaşamlar sürebilirler. Bu bağlamda toplumda Down sendromlu bireylerin yaşamlarına yönelik bilinç ve anlayış seviyesini artırmak amacıyla, her yıl Mart ayının 21’inde Down Sendromlular Günü düzenlenir. Bu gün, Down Sendromu gibi genetik bir durumla doğan bireylerin hayatlarına ilişkin toplumsal perspektifi zenginleştirerek, onları desteklemeyi ve dahil etmeyi hedefler. Toplumun Down Sendromlu bireylerin yaşamlarını ve haklarını daha iyi anlamasını, desteklemesini ve kabul etmesini amaçlar. Tüm bu amaçları görünür kılmak için de, kromozomların şekil olarak çoraplara benzetilmesinden yola çıkarak, Dünya Down Sendromu Günü pek çok ülkede her yıl ayaklara renkli çoraplar giyilerek kutlanır. Bu aslında, hepimiz farklıyız, farklılıklardan da korkmuyoruz ve farklılıklarımıza sahip çıkıyoruz demenin görünür bir yoludur. Farklılıkları kabulün kolaylaşması, bu bireylerin hem toplumda daha görünür yer almasını hem de işyerlerinde ve eğitim kurumlarında çeşitliliği teşvik eden politikaların uygulanması yoluyla sosyal ve ekonomik olarak hayata daha fazla dahil olmalarını mümkün kılabilir. Tüm bu sebeplerle Dünya Down Sendromlular Günü, Down Sendromlu bireyleri ve gereksinimlerini daha görünür hale getirmemiz ve onlara herkes için ne kadar değerli olduklarını göstermemiz adına hepimize bir fırsat sunmaktadır, bizler de bu günü her yıl heyecanla kutlarız. Dünyaya sundukları artı 1 değer için de onları çok seviyoruz.
Dr. Öğr. Üyesi Deniz YILDIZ
Dil ve Konuşma Terapisi Bölüm Başkanı
Çocuk Gelişimi Bölümü