İşitme cihazı kullanımı sonrasında bireylerin cihazdan memnuniyetini ve cihaz kullanımının yaşam kalitesine olan etkisini değerlendirmek amacıyla birçok envanter kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalarda işitme cihazları kullanımı sonrasında hastaların yaşam kalitelerinde anlamlı düzelmeler görülmüş ve cihazların etkili olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Ancak işitme kayıplı bireylerin çoğu işitme cihazı kullanmayı reddetmektedir.
İşitme kaybı olan bireylerde işitme cihazı kullanımı için kabul etme, faydalanma ve memnuniyet süreçlerinin göz önünde bulundurulması gereklidir. Cihazı kabullenme süreci yaşanmadan cihaz memnuniyeti gerçekleşemez. Cihazdan sağlanan fayda, hedef odaklı testler ile belirlenebilse de, cihazdan memnuniyet kişisel kararlara bağlıdır. Böylelikle bireyler işitme cihazı kullanımını kabul etmekte ya da reddetmektedir. Öncelikli hedef cihaza adaptasyon sırasındaki faydanın en yüksek düzeye ulaştırılmasıdır. İşitme cihazını bireyin işitme kaybı derecesine, yaşına ve yaşam şekline uygun seçmemek kabulü engelleyebilir.
İşitme Cihazı Kullanmama Nedenleri
İşitme cihazını kullanmamaya; estetik kaygılar, yetersiz ses kalitesi ve feedback (işitme cihazının hoparlöründen gelen sesin mikrofona geri dönmesi ve tekrar arttırılması) gibi nedenler örnek gösterilebilir.
İşitme cihazlandırma sürecinde bir odyolog tarafından gerekli işitme testleri uygulanır ve bir işitme cihazı önerilir. Daha sonra işitme kaybının derecesine, konfigürasyonuna ve bireye uygun bir işitme cihazı seçilerek uygulaması yapılır.
İşitme cihazının kullanılmamasının en yaygın nedenlerinden biri işitme cihazının “gereksiz” görülmesidir. Genel olarak, işitme cihazlarının bir zorunluluk olmadığını öne süren işitme kayıplı bireyler, işitme cihazı kullanmadan da yeterince işitebildiklerini ileri sürmektedir.
İşitme kaybından yalnızca daha yaşlı bireylerin etkilendiği ön yargısı da kullanımı etkileyen bir diğer faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.
İşitme cihazlarının bireylerin günlük yaşamına başarılı bir şekilde entegre edilmemesi, “rahatsızlık” faktörü (ağrılar, alerjik reaksiyonlar ve rahatsız edici ses şiddeti), işitme cihazı parçalarının sıkça değiştirilmesine ihtiyaç duyulacağı düşüncesi ve işitme cihazı kullanımının bir öncelik olarak görülmemesi de başlıca nedenler olarak sıralanabilir.
Yeni teknoloji işitme cihazları şık bir tasarıma sahiptir ve neredeyse görünmez boyuttadır. Birçoğu akıllı telefon uygulaması ile birlikte kullanılarak ortama göre ayarlanabilir durumdadır. Ancak kullanıcılar genellikle uygulamayı nasıl kullanacaklarını bulamayıp pes edebilirler, bu cihazlanma sürecini olumsuz etkiler.
İşitme cihazının kullanılmamasının bir başka nedeni olarak da cihazın maliyeti gösterilebilir.
İşitme cihazları, işitme kaybının ilerlemesini durdurmasa da konuşmayı ayırt etme skorlarını ve konuşmayı algılamayı korumaya yardım eder. Sürekli işitme cihazı kullanımının işitme cihazına kolay alışma, cihazdan en yüksek verimi alma, demansa karşı koruyucu olma ve kaliteli iletişime katkıda bulunma gibi etkileri vardır. Kişinin yaşam kalitesini cihazsız geçirdiği döneme göre arttırdığı bilinmektedir.
Arş. Gör. Azize KÖSEOĞLU
Arş. Gör. Çağla TÜRK
