Bir ekonominin Pareto etkin olması, mevcut kaynakların herhangi bir kişi veya grup için daha iyi bir hâle getirilemezken, diğer bir kişi veya grup için daha kötü bir hâle getirilmeden dağıtıldığı durumu belirtir.
Bu önemli kavram, İtalyan ekonomist Vilfredo Pareto'nun çalışmalarıyla ortaya çıkmış ve ekonomi teorisinin temel taşlarından biri haline gelmiştir. Örneğin, 20. yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletleri'nde gelir dağılımının belirli bir dönemde Pareto etkin olmadığı gözlemlenmiştir. Bu durum, ekonomistlerin sosyal politikaları değerlendirmek ve daha adil bir gelir dağılımı sağlamak için yoğun bir şekilde çalışmalarını teşvik etmiştir.
Örnek olarak, bir ekonomideki mal ve hizmetlerin dağılımını ele alalım. Eğer bu durumda herhangi bir kişiye daha fazla mal veya hizmet verilirse, bu başka bir kişiye daha az verilmesi anlamına gelecek ve bu durumda Pareto etkinliği sağlanmamış olacaktır.
Pareto etkinliği, ekonomik kararların ve kaynak dağılımının değerlendirilmesinde temel bir araç olarak kullanılır. Özellikle kaynakların verimli kullanılması ve ekonomik refahın artırılması hedeflendiğinde, bu kavramın önemi ortaya çıkar. Ayrıca, vergi politikalarının değerlendirilmesi, gelir dağılımının analizi, sosyal yardımların etkinliğinin ölçülmesi gibi birçok ekonomik alanın incelenmesinde de bu kavramın rolü büyüktür.
Ünlü ekonomist Milton Friedman'ın bir sözü bu kavramı özetler niteliktedir: "Pareto etkinliği, ekonomik politika yapıcıları için bir rehber olmalıdır. Eğer mevcut durumda bir birey daha iyi hale getirilebiliyorsa ve hiç kimse daha kötü duruma düşmüyorsa, o zaman bu politika doğru bir yoldadır."
