Lisansüstü Eğitim Enstitüsü - lisansustu@gelisim.edu.tr

Ekonomi ve Finans (Yüksek Lisans) (Tezli)








 Armen Alchian


Armen Alchian (1914-2013), ABD'li bir iktisatçıdır ve mikro ekonomi alanında önde gelen bir figürdü. Mikroekonomi alanındaki çalışmalarıyla özellikle tanınan Alchian, mülkiyet hakları, işletme maliyetleri, kaynak kullanımı ve ölçek ekonomisi gibi konulardaki araştırmalarıyla da bilinmektedir. Ayrıca, iktisadi düşüncedeki özgürlükçü yaklaşımı benimsemiştir.


Alchian, Chicago Üniversitesi ve UCLA gibi ünlü Amerikan üniversitelerinde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1950'lerde UCLA'da öğretim görevlisiyken, "firma teorisi" adı verilen ve özellikle büyük şirketlerin neden var olduğuna ilişkin çalışmalarıyla tanınan Ronald Coase ile birlikte çalıştı.


Alchian'ın en önemli katkılarından biri, "maliyetlerin ilgisi" olarak bilinen bir teoridir. Bu teori, bir malın fiyatının, malın yapımında kullanılan girdilerin maliyetine ve bu girdilerin piyasadaki talebine bağlı olduğunu gösterir. Ayrıca, Alchian, mülkiyet hakları ve kaynak kullanımı konularındaki araştırmalarıyla da tanınmaktadır. Bu çalışmaları, özellikle işletmelerin karlılık ve rekabet stratejileri gibi konularda uygulama alanı bulmuştur.


Alchian ayrıca, Nobel ödüllü iktisatçı Harold Demsetz ile birlikte, "Neden büyük şirketler var?" sorusuna ilişkin önemli bir makale yazmıştır. Bu makale, büyük şirketlerin varlığını açıklamak için mülkiyet hakları, işletme maliyetleri ve pazar güçleri gibi faktörleri ele alır ve firma teorisine önemli bir katkı sağlar.


Alchian, büyük şirketlerin varlığına ilişkin açıklamalarında, bu şirketlerin mülkiyet haklarına sahip olmanın avantajlarından yararlandığını belirtir. Büyük şirketlerin sahip olduğu mülkiyet hakları, kaynakları daha verimli bir şekilde kullanmalarına olanak sağlar. Bu da büyük şirketlerin, daha küçük işletmelere göre daha yüksek verimlilik ve düşük maliyetler elde etmelerine olanak tanır.


Buna ek olarak, Alchian, büyük şirketlerin pazar güçleri nedeniyle de var olabileceğini savunur. Büyük şirketler, bir sektörde belirli bir pazar payına sahip oldukları için, daha fazla müşteriye ve satın almaya güçlü bir şekilde müdahale edebilirler. Bu da, büyük şirketlerin daha küçük işletmelerden daha fazla pazar gücüne sahip olmalarına ve daha iyi fiyatlandırma stratejileri uygulamalarına ortam hazırlar. 


Son olarak, Alchian, büyük şirketlerin işletme maliyetlerinin düşük olmasının da büyük bir etken olduğunu belirtir. Büyük şirketler, genellikle ölçek ekonomisinden yararlanabilirler ve bu da işletme maliyetlerinin düşük olmasını sağlar. Bu sayede büyük şirketler, daha küçük işletmelerden daha düşük fiyatlarda mal ve hizmet sağlayabilirler.