J eğrisi

J eğrisi nedir?

İktisat literatüründe yerli paranın yabancı para karşısında değer kaybetmesi yani nominal döviz kurunun yükselmesi, o ülke mallarının yabancı alıcılar için ucuzlaması anlamına gelmektedir. Bu da ülkenin ihracatının artacağı anlamına gelmektedir. Ülkelerin dış ticaret fazlası vererek ülke içine döviz girişi sağlama hedefleri olabilmektedir. Özellikle sabit döviz kuru rejimi uygulayan ülkeler ihracatını yükseltmek amacıyla yerli parasının değerini yabancı paralar karşısında düşürerek sağlayabilmektedir. Bu da devalüasyon aracılığıyla yapılmaktadır.

Devalüasyon uygulandığı takdirde malların görece fiyatları yoluyla ihracat ve ithalatı etkileyecektir. İktisat literatüründe döviz kurunda yaşanan değişimin dış ticarete etkisini, malların arz ve talep esnekliğiyle açıklanabileceğini savunan Marshall ve Lerner Hipotezi bulunmaktadır. Bu hipoteze göre yapılan devalüasyonun dış ticarete olumlu yansıması için ithal ve ihraç edilen malların talep elastikiyetinin 1’den büyük olması gerekmektedir. Bu hipotez iktisat literatüründe yer edinen J eğrisi ile ilişkilidir.

J eğrisi, ticaret dengesi ile döviz kurundaki değişim arasında olası bir ilişki anlamına gelir. Kısa vadede, para biriminin değer kaybetmesi geçici bir ticaret açığı yaratma eğilimindedir. Ancak uzun vadede ticaret dengesinde bir iyileşmeye yol açacaktır. Bu, ihracat mallarını daha ucuz hale getiren para biriminin değer kaybetmesinden kaynaklanmaktadır.

Grafiğe göre, örneğin para biriminin değer kaybından sonra, cari açık kısa vadede X'ten Y noktasına kadar kötüleşebilir. Ancak uzun vadede cari açık düzelir ve Y noktasından Z noktasına geçer. X'ten Z'ye oluşan eğri, J'ye benzediği için iktisat literatüründe J eğrisi olarak bilinir.