Suyun insan hayatındaki önemi kuraklık zamanlarında daha da iyi anlaşılmaktadır. Türkiye’de suyun değerinin bilinmesi ve takip edilebilmesi için Finish ve Türkiye Sinai Kalkınma Bankası (TSKB) bir araya gelerek Finish Su Endeksini yaratmışlardır. Endeks, Türkiye’deki su varlığı ile su tüketimi arasındaki ilişkiyi sayısal biçimde ortaya koyarak su tüketimi ve varlığı konusunda ölçülebilir bir kaynak sağlamak ve su ile ilgili farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır. Finish su endeksi haftalık olarak güncellenmektedir.
Endeks Türkiye’deki su stresi ya da su sıkıntısı riski olup olmadığını 100 seviyesini baz olarak alarak ifade etmektedir. 100 seviyesinin altı su stresini, 100 seviyesinin üstü ise su stresi olmadığını göstermektedir. Endeksin 70 seviyesinden aşağı olması ise şiddetli su stresi anlamına gelirken 130 seviyesi su bolluğunu göstermektedir. Endeksin en son belirtilen seviyesi, 10 Ocak 2021 tarihine göre 84.96’dır. Yani ülkede bir su stresi ya da su sıkıntısı riski olduğuna işaret etmektedir. Aşağıdaki grafikten görülebileceği üzere su endeksi azalan bir trendi izlemektedir. Bu da bize Türkiye’de su sıkıntısı riski ile karşı karşıya kalınabileceğini göstermektedir. Zira barajlardaki doluluk oranları da bunu desteklemektedir.
Finish su endeksi bizlere suyun kısıtlı olduğunu ve küresel ısınma ve iklim değişikliği sonucunda Türkiye’de bir su sıkıntısı riskinin olduğunu hatırlatmak ve uyarmak için hazırlanmış olan güzel bir göstergedir. Aynı zamanda suyun da bir emtia, finansal bir varlık olabilmesi yönünde atılan bir adım olarakta değerlendirebiliriz. Nitekim ilk örneğine Amerika’da rastlamış olduğumuz Nasdaq Veles California Water Index (NQH2O) futures, 7 Aralık 2020 tarihinden itibaren emtia olarak Wall Street’te işlem görmeye başlamıştır. Suyun aynı altın, tahıl veya petrol gibi bir emtia olarak vadeli işlemler borsasında işlem görmesi yakın gelecekte Türkiye’de de karşılaşılabilecek bir durum olabilir. O yüzden su tüketimi yaparken bir kez daha düşünelim. Suyun kısıtlı bir kaynak olduğunu ve bir gün kendisine ulaşamayacağımızın farkında olarak suyu bilinçli tüketelim.
Dr. Tuğba Baş
Kaynaklar:
https://www.cmegroup.com/trading/equity-index/us-index/nasdaq-veles-california-water-futures.html
https://www.yarininsuyu.com/finish-su-endeksi/
