MODA VE SÜRDÜRÜLEBİLİR EKONOMİ

Giyim sektörü petrolden sonra dünyayı en çok kirleten ikinci endüstri. Evet, yanlış okumadınız, petrolden sonra ikinci sektör... Elbette bu artışta 1980’lerde üretimin Asya’ya kaymaya başlamasının ve üretimin hızlanmasının büyük etkisi var.

Son zamanlarda yapılan araştırmalar incelendiğinde moda endüstrisinin, küresel karbondioksit emisyonlarının yaklaşık yüzde 8'inden sorumlu olduğu sonucuna ulaşıyoruz. Örneğin, rahatlığı ve tasarımı için kullanmayı tercih ettiğimiz kotların üretiminde 7 bin litreye kadar su, toksik kimyasallar ve boyalar kullanılıyor. Canlı renkler, baskılar ve kumaş kaplamalar gibi moda ürünlerini çekici kılan unsurların çoğu ise zehirli kimyasallar içeriyor. Bu zehirli kimyasal atıkların denizlere ve okyanuslara karışması, küçük canlıların mikrofiberleri yemesi ve bu yolla balıklara geçen kimyasalların sofralarımıza kadar gelmesi tehlikenin boyutlarının ne kadar ciddi olduğunun bir göstergesidir. Bir diğer üzücü olay ise 2013 yılında Bangladeş’te bir tekstil firması binasının çökmesi sonucu 1135 kişinin hayatını kaybetmesi olayıdır. Bu olay, sürdürülebilir modanın miladı kabul edilmiş ve olayın sonucunda büyük tekstil firma sahipleri ellerini taşın altına koyarak hem doğaya hem de insan hayatına olumsuz etkileri en aza indirebilecek önlemler almaya çalışmışlardır. Çalışanlarını önemseyen, adil ücret dağılımına önem veren, çocuk işçi çalıştırmayan şirketler olma yoluna giderek çevreye duyarlı ürünlerin üretilmesi için kolları sıvamışlardır. Böylece tüketicilerin, üreticilerin ve tasarımcıların doğayı, canlıları ve gelecek nesilleri önemsediği bir moda anlayışı yani “sürdürülebilir moda” kavramı ortaya çıkmıştır. 

2,5 trilyon dolarlık küresel bir endüstri hâline gelen endüstri sektörü; üretime dayalı enerji tüketimi, hava ulaşımı, taşıma bedelleri, aşırı üretim, aşırı tüketim, kirlilik ve sektöre bağlı faaliyetlerdeki artışları araştırmaya teşvik ederek moda sektörünü günümüzde ekonomi için de ayrıca bir araştırma konusu hâline dönüştürmüştür. Peki ya akademisyenler, araştırmacılar, tekstil firması sahipleri ve tasarımcılar bu konuya eğilirken bizler neler yapabiliriz? Geri dönüştürülmüş malzemelerden yapılmış uzun ömürlü parçalar üretmekten kiralama, tamir ve bağış gibi yöntemlerle giysilerimizin yaşam döngüsünü uzatan işlemler yapmak, yapabileceklerimizden yalnızca birkaçı. Şunu unutmamalıyız ki doğayı önemsemeyerek attığımız her adım, aslında kendi hayatımızdan ve gelecek nesilden çalmaktan ibaret.

Araştırma Görevlisi Burçin ÇAKIR