Kanser haftası, sık görülen kanser türlerindeki “kanser taramaları” nı hatırlatmak, kanserde erken tanı ve tedavinin hayat kurtarıcı olabileceğini vurgulamak açısından bir fırsat olarak görülmekte ve oluşturulan eğitim programları ile her iki konuda farkındalık oluşturmaya çalışılmaktadır.
Kanser, ortak özellikleri nedeniyle çok sayıda hastalığa verilen bir ortak isimdir. Fakat bu başlık altında toplanan yüzlerce hastalığın ortak özelliği ise; vücudumuzdaki hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıdır.
Erken tanı konmuş ve uygun tedavi edilmişse birçok kanserin iyileşme olasılığı yüksektir.
Toplumdaki bireylerin; tütün ürünlerinin kullanılmaması, yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması, fiziksel aktivitenin artırılması, sağlıklı kiloda olunması ve alkolden uzak durulması ile kanserden ölümlerin en az üçte birinin önlenebileceğini bilmeleri toplum sağlığını korumada önemlidir. Ayrıca hava kirliliğinin önlenmesi, güneş ışınlarına özellikle 10:00-16:00 saatleri arasında maruz kalmama ve koruyucu önlemler alma, kanser yapan HPV ve Hepatit B gibi enfeksiyöz ajanlardan korunma, kanserojenlere mesleksel ve çevresel maruziyetin önlenmesi de kanserden korunmada önemlidir.
Kanser belirtilerinin erken saptanması ve ileri tetkik için hastaların sevk edilmesi erken tanı şansını artırır. Bu nedenle, kanserde erken tanı programları ile toplumun bilgisinin artırılması hedeflenmeli ve erken tanı konusundaki farkındalıkları artırılmalıdır. Bireylerin belirtilerle karşılaştıklarında sağlık kurumuna erken başvurmaları tanı ve tedavide çok olumlu sonuçlar oluşturacaktır. Ülkemizde meme, kalın bağırsak ve rahim ağzı kanserleri için tarama programları yürütülmektedir.
Toplum tabanlı kanser tarama programları; Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) yürütülmektedir. Ülkemizde meme, kalın bağırsak (kolorektal) ve rahim ağzı(serviks) kanserlerine karşı tarama hizmetleri ücretsiz olarak verilmektedir.
Meme kanseri taraması; 40-69 yaş arasındaki kadınlara yılda bir klinik meme muayenesi, 2 yılda bir mamografi çekilmesi yöntemiyle yapılmaktadır.
Serviks (Rahim ağzı) kanseri taraması; Ülke genelinde 30 - 65 yaş arası tüm kadınlarımıza 5 yılda bir HPV -DNA ile tarama ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Kolorektal (Kalın bağırsak) kanseri taraması; 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere 2 yılda bir gaitada gizli kan testi (GGT) ve 10 yılda bir kolonoskopi yapılarak taranmaktadır.
Her üç tarama sonrası şüpheli bulunan vakalar Tarama Sonrası Teşhis Merkezlerine yönlendirilmektedir.
Kanser, dünyada ve ülkemizde nedeni bilinen ölümler arasında kardiyovasküler hastalıklardan sonra ikinci ölüm nedeni olması açısından önemli bir halk sağlığı sorunudur.
Kansere neden olan faktörlerin başında % 90 oranında çevresel, %10 oranında ise genetik faktörler gelmektedir. Çevresel faktörlere baktığımızda alkol, tütün ürünlerinin kullanımı, enfeksiyonlar, sağlıksız beslenme ve obezite olup; bunlar önlenebilir nedenlerdir.
Dr. Öğr. Üyesi Nurten ELKİN, ‘’Kanserden değil geç kalmaktan korkmak gerekir.’’ diyerek sözlerini tamamladı.
